Trzy segmenty rynku energii w Polsce
Zasady funkcjonowania, na których oparty jest rynek energii w Polsce można wyprowadzić przede wszystkim z ustawy Prawo Energetyczne. Ustawa nie przewiduje jednak żadnych szczególnych ograniczeń przy kształtowaniu sposobów handlu energią. Obecnie rynek w Polsce podzielony jest na trzy zasadnicze segmenty, wśród których wyróżnić można rynek kontraktowy, giełdowy, a także rynek bilansujący.
Rynek kontraktowy
Handel energią na rynku kontraktowym to najważniejszy segment rynku w Polsce. Sprzedaż energii elektrycznej odbywa się tu na podstawie kontraktów dwustronnych, które zawierają wytwórcy energii oraz firmy handlujące energią z odbiorcami końcowymi. Umowa podpisywana jest bezpośrednio między stronami, natomiast wszystkie szczegóły – cena, ilość czy terminy dostaw mogą być negocjowane w warunkach kontraktu. Dzięki kontraktom dwustronnym możliwe jest uniknięcie wahań cen na rynku i uniezależnienie się od zmiennego popytu. Kontrakty dwustronne stanowią obecnie nawet do 40% spośród wszystkich rodzajów umów zawieranych na polskim rynku energii elektrycznej.
Rynek giełdowy
Handel energią odbywa się także na Towarowej Giełdzie Energii na tak zwanym Rynku Dnia Następnego w dwóch sesjach – o godzinie 8:00 oraz 10:30. Ceny transakcyjne na giełdzie wyznaczane są jako ceny równowagi pomiędzy zgłaszanymi zleceniami sprzedaży oraz kupna energii elektrycznej. Na Towarowej Giełdzie Energii funkcjonuje także Rynek Terminowy Towarowy Energii Elektrycznej pozwalający na prognozowanie cen energii oraz optymalizację kosztów jej sprzedaży i zakupu przez sprzedawców czy większych odbiorców.
Rynek bilansujący
Ostatni segment energii w Polsce to rynek bilansujący. Jest rynkiem technicznym, a więc nie miejscem, w którym odbywa się handel energią, jednak jego istnienie ma ogromne znaczenie dla rynku energii w Polsce. Ze względu na fakt, że rynek bilansujący nie jest miejscem handlu energią, jego uczestnicy traktowani są nie jak klienci, ale jak odbiorcy energii. W miejscu tym następuje bilansowanie różnic między transakcjami zawartymi między poszczególnymi uczestnikami rynku oraz rzeczywistym zapotrzebowaniem na energię elektryczną.